Dziewczyna z poczty w świecie dnia (przed)wczorajszego

Zweig stworzył powieść niemal genialną – pięknie napisaną, wzruszającą, nasyconą mądrością człowieka doświadczonego i rozczarowanego światem, który na jego oczach rozsypywał się na najdrobniejsze kawałki. Nam, Polakom, pierwsza wojna światowa przyniosła wolność i powrót na mapę, ale austriackiemu autorowi odebrała świat, jaki znał; świat dnia wczorajszego, o którym tak tęsknie pisał we wspomnieniach o tym samym tytule. 

Zweig napisał książkę o zmianie. I o punkcie widzenia. Ale też o najtrudniejszej z możliwych miłości – takiej, z którą łatwo pomylić wspólnotę doświadczeń. Dziewczyna z poczty to także powieść o człowieku z całym dobrodziejstwem inwentarza, o tym, że kto ufa uczuciom, ten niewiele widzi: szczęśliwi są złymi psychologami oraz o tym, że wiedziony złą wolą człowiek zawsze ma szczęście. Wojny jako takiej nie ma tu w ogóle, ale wiele jest o tym, co z wojny zostaje w pojedynczym człowieku wtedy, kiedy całe narody zapomniały już o tym, że w ogóle zdarzył się konflikt. 

Dziewczyna z poczty to powieść nostalgiczna i niedokończona, ale w swym niedokończeniu otwarta. Nie dopisując zakończenia, Zweig otworzył wiele furtek, zupełnie jakby czekał na to, co jeszcze w świecie dnia dzisiejszego może się zmienić. Ale po jego śmierci wszystkie te furtki, teraz już zardzewiałe, nadal odmykają się i trzaskają na wietrze. Nikt już ich nie zamknie, a może inaczej – każdy zamknie po swojemu.

Stefan Zweig
W.A.B.
Liczba stron: 336

SKRÓT DLA OPORNYCH

Dla kogo na pewno tak: dla czytelników, którzy lubują się w pozycjach klasycznych, niespiesznych, ale przebogatych literacko i znaczeniowo, a szczególnie tych, którzy tęsknią za dawnym, młodszym, prostszym światem. 

Kto powinien omijać: czytelnicy, którzy od literatury oczekują klarownego zakończenia, podziału na rozdziały oraz wyraźnie zaznaczonych dialogów – tego wszystkiego u Zweiga nie ma, ale paradoksalnie, jest to cała jego kwintesencja i zaleta.

Ja także odwiedziłam świat przedwczorajszy zaklęty w eksponaty budapesztańskiego najmniejszego i najbardziej urokliwego muzeum – Muzeum Poczty. Tak właśnie musiała wyglądać praca urzędów w Austro-Węgrach weku XIX i Austrii początku kolejnego stulecia. Oto kilka zdjęć.